Schatkamer: staalkaart van cultuurhistorie. De tentoonstelling Schatkamer in de Hermitage Amsterdam toont een staalkaart van de cultuurhistorie. Van een 25.000 jaar oude Venus tot een hedendaagse lichtkunstprojectie. Met deze tentoonstelling viert de Hermitage Amsterdam haar tiende verjaardag. Ruim 250 topstukken uit de Hermitage-collectie zijn nu te zien in Amsterdam.
Verwondering en fascinatie
Cathelijne Broers, directeur van de Hermitage Amsterdam en kunsthistoricus, begeleidt je door deze Schatkamer. Zij sprak de audiotour in. Haar verhaal is meer dan een opsomming van kunsthistorische feiten. Ze uit ook haar verwondering en fascinatie over en voor wat er te zien is. Bovendien stimuleert ze vooral zelf te kijken.
Foto State Hermitage Museum, St Petersburg.
25.000 jaar oude Venus
De Schatkamer opent met het oudste kunstwerk uit de Hermitage. Dat is de Venus van Kostjonki. Een klein kalkstenen vruchtbaarheidsbeeldje van 25.000 jaar oud! Het hoofd heeft geen gezicht. Alle aandacht ging naar de volle, ronde vormen van de borsten, buik en billen.
Duopresentatie
De Hermitage bezit kunstwerken uit alle tijden en heel verschillende culturen. In de Schatkamer zijn culturen en tijden die ver uit elkaar liggen, bij elkaar gebracht in opmerkelijke duopresentaties. Zo zit de Egyptische koning Amenemhet III naast tsarin Catharina de Grote. Hij leefde 2000 jaar voor Christus, Zij in de achttiende eeuw. Desondanks hebben hun beelden een opmerkelijke overeenkomst, namelijk de natuurgetrouwe weergave van hun gezichten.
Verrassende vergelijkingen
Daardoor prikkelt deze duopresentatie vergelijkingen te maken. Ook een bronzen wierookbrander in de vorm van een leeuw uit Iran vertoont een verrassende gelijkenis met een bronzen waterkan uit Duitsland. Het Iraanse kunstwerk stamt uit de elfde eeuw, Het Duitse is van ruim 200 jaar later. Het is gemaakt in de dertiende of veertiende eeuw. Had de Duitse kunstenaar, of een collega, dit Iraanse werk gezien? Wellicht tijdens een Kruistocht?
‘Natte stijl’
Een onvermoede overeenkomst is er ook te zien tussen de bevallige Afrodite en een boeddhistische sculptuur. Het Romeinse beeld naar een Grieks voorbeeld dateert uit de tweede eeuw na Christus. Het Aziatische beeld komt uit de zesde eeuw uit de regio van Karashar. Dat ligt nu in Xinjiang, Noordwest-China. De godin is gebeeldhouwd in de zogenaamde ‘natte stijl’. Daarin is het lichaam onder de kleding zichtbaar. Haar klassieke gewaad ‘plakt’ aan haar lichaam als een nat T-shirt. Deze ‘natte stijl’ zou via de veldtocht van Alexander de Grote in de vierde eeuw voor Christus ook weerklank hebben gevonden in het Oosten.
Alle grote namen
Alle grote namen uit de Europese kunstgeschiedenis zijn in de tentoonstelling vertegenwoordigd. Da Vinci, Bernini, Matisse, Rembrandt, Tintoretto, Velázquez en Van der Weyden. Het tweede deel van de tentoonstelling toont vooral de diversiteit van de collecties van de Hermitage in St.-Petersburg.
Videokunstenaar Rineke Dijkstra
Recent is die uitgebreid met de video-installatie Marianna (The Fairy Doll) van de Nederlandse foto- en videokunstenaar Rineke Dijkstra. Daarin zien we de jonge danseres Marianna oefenen voor haar auditie voor de vooropleiding van het Russisch Ballet in Sint-Petersburg. De Hermitage Amsterdam schonk dit kunstwerk aan de Hermitage in Sint-Petersburg.
De Schatkamer in de Hermitage Amsterdam is daar te zien tot en met 25 augustus 2019.
