Tag archieven: Atlas Contact

Gezien, gehoord, gelezen

Recensie Vlucht van Charlotte McConaghy

Een reactie plaatsen

VLUCHT: EEN MYTISCH VERHAAL OVER WEGGAAN EN TERUGKOMEN

Vlucht
Charlotte McConaghy
Uitgeverij Atlas Contact
Amsterdam/Antwerpen
€ 24,99
****

Vlucht van Charlotte McConaghy
De noordse stern siert de cover van Vlucht.

De laatste noordse sternen achterna

Recensie Vlucht. Vrolijk word je niet van Vlucht, het romandebuut van de Australische Charlotte McConaghy. Als bijna alle dieren zijn uitgestorven, wil een vrouw, Franny Stone, de trek volgen van de noordse stern. Van alle trekvogels vliegt die het verst: van Groenland over de Atlantische Oceaan naar Antartica. Ze weet de kapitein van een Groenlandse vissersboot zo ver te krijgen die tocht te gaan maken, door hem voor te houden dat de noordse sternen hem naar de laatste vissen zullen leiden.

Maar wie is Franny Stone?

Maar na één pagina Vlucht ervaar je als lezer dat zij niet zo maar een ornitholoog is, daarvoor is ze te gedreven. Bijna achteloos meldt zij, ze vertelt als ik-figuur het verhaal, dat gisteren haar tent is weggewaaid, de zee in. Dus onbeschermd tegen de wind en de regen verblijft ze op een helling aan de onherbergzame kust van Groenland waar de laatste noordse sternen nestelen. Maar het lukt haar om drie vogels van een piepklein zendertje te voorzien. Daardoor kan ze hen gaan volgen op hun trek.

Flarden herinneringen

Gaandeweg krijg je middels flarden van herinneringen die door haar hoofd spoken, stukje bij beetje inzicht in haar achtergronden en waarom ze deze tocht wil ondernemen. Dat maakt dat het verhaal zich ontvouwt als een spannende thriller. Die geraffineerde spanningsopbouw is wellicht te verklaren doordat de auteur is opgeleid tot scenarioschrijver, zoals op de achterzijde staat vermeld. Elk stukje verleden van Franny dat McConaghy weggeeft, maakt dat je iets van deze vrouw die leeft in extremen, begint te snappen. Tegelijkertijd rijzen er ook steeds weer nieuwe vragen op, die je aanzetten snel verder te lezen.

Van thriller tot roman

Naarmate je steeds meer zicht krijgt op Franny Stone, wint Vlucht aan diepgang doordat Franny, haar echtgenoot en de bemanningsleden van de vissersschuit steeds rijkere personages worden, allemaal getekend door tegenslagen in het leven en vooral door gebrek aan liefde en vertrouwen. Gemeen hebben ze dat de zee voor hen de enige plek is waar ze zich thuis kunnen voelen. Dat geldt vooral voor Franny die geboren werd in Australië maar in Ierland op zoek ging naar haar roots. Altijd weer voelt zij in zich de drang te vertrekken. De parallel met de trekvogel is duidelijk. De Nederlandse titel Vlucht duidt dat echter minder sterk dan de oorspronkelijke titel Migration.

Steeds meer sympahtie

Waar je in het begin niet weet wie Franny is en je alleen haar gedrevenheid ervaart om de trek van de noordse stern te volgen, werkt dat eerder afstotend dan dat het sympathie oproept. Maar met elk hoofdstuk groei je naar haar toe en voel je het schrijnende van haar leven. Soms lijken de gebeurtenissen en de karakters te extreem om nog geloofwaardig te zijn, maar tegen de nadrukkelijke achtergrond van het uitsterven van de dieren, waarvan onduidelijk blijft hoe nabij die toekomst is, geeft dat Vlucht juist de waarde van een mytisch verhaal van een vrouw wier persoonlijke vlucht samenvalt met de laatste trek van de noordse stern; een verhaal over weggaan en vertrouwen hebben in het terugkomen.

Vlucht is een uitgave van Atlas Contact

Meer recensies


Meer recensies geschreven door Marc Couwenbergh
Voor een volledig overzicht : Gezien, gehoord, gelezen

Gezien, gehoord, gelezen

Recensie het boek van de maan

Een reactie plaatsen
Het boek van de maan

Het boek van de maan – Alles over onze naaste buur
Maggie Aderin-Pocock
Uitgeverij Atlas Contact
Amsterdam – Antwerpen
€21,99
****

Het BOEK van de MAAN maakt nieuwsgierig naar de maan. Schrijfster en ruimtewetenschapper Aderin Pocock brengt haar ‘maangekte’ over op haar lezers, terwijl ze de kennis van de maan op een heldere manier uiteenzet. Ook kennis en mythen uit het verre verleden. Daarom ben je geneigd mee te gaan met haar pleidooi voor versnelling van het maanonderzoek. Toch past daar enige terughoudendheid. Haar maangekte maakt dat ze wel heel makkelijk heen stapt over risico’s.

Vijftig jaar na de eerste mens op de maan

Ze wijst erop dat commerciële vluchten naar de maan dichterbij zijn dan we denken. Vijftig jaar nadat de eerste mens voet zette op de maan. Met het stoppen vande Amerikaanse Apollo-vluchten naar de maan eind 1972, ebte de maaneuforie weg, maar in de afgelopen tien jaar is vooral China druk met maanmissies, het Chang’e-programma. Ook ontstaan er particuliere initiatieven. Het idee van ‘wonen op de maan’ zou sneller meer dan science fiction kunnen worden.

Maangek meisje

In ieder geval is het de droom van de auteur Maggie Aderin-Pocock. Als jong meisje raakte ze al gefascineerd door de maan. Ook doordat haar vader vertelde dat hij destijds in zijn geboorteland Nigeria naar en van school fietste over de savanne alleen bijgelicht door de maan. Inmiddels is ze een gerespecteerd ruimtewetenschapper, maar naar eigen zeggen nog altijd ‘maangek’. Dat maakt haar boek bijzonder lezenswaardig, maar naar het eind toe ook wel wat simplistisch.

Kennis over de maan

De huidige kennis over de maan presenteert ze op een toegankelijke manier. Daarbij grijpt ze steeds terug op haar eigen ervaringen, als het zelf maken van een telescoop. Ze wijst ook op kennis van de maan die er al eeuwen geleden was in verschillende culturen. Kennis die altijd gepaard ging met fascinatie voor de maan. Dat de maan grote invloed heeft op ons leven, is niet alleen een romantisch idee, of een bron voor allerlei griezelverhalen.

Maan steeds verder weg

Op een heldere manier legt Adrin-Pocock uit dat de relatie aarde-maan geen constante is. De maan draait steeds sneller en de aarde steeds langzamer. En omdat de maan sneller draait, verwijdert ze zich van de aarde. Daardoor worden onze dagen langer en uiteindelijk zal de maan zo ver van de aarde staan dat die zijn stabiliteit verliest en omkiepert: de polen kantelen naar waar nu de evenaar is, met alle klimatologische veranderingen vandien. Maar dat duurt nog wel even: 1 miljard jaar.

Maan met de status van Antartica

Haar pleidooi voor vervolgstappen in het onderzoek naar en op de maan is discutabel. Ze stipt daarbij wel de internationale status van de maan aan, die gelijk is aan die van Antartica: alle landen hebben er toegang toe om wetenschappelijk onderzoek te verrichten. Vervolgens pleit ze voor particuliere, lees commerciële initiatieven, omdat daardoor het reizen naar de maan sneller in een volgende fase zal komen. Maar in een tijd dat we nog niet in staat zijn om afspraken te maken over het behoud van onze eigen planeet, is het wel heel simpel om tevreden te zijn met de status van de maan als die van Antartica, waar al blijkt dat de grens tussen wetenschap en exploitatie verschillend wordt getrokken.

In ligstoel turen naar de maan

Het lijkt me beter dat we ons voorlopig tevreden stellen met het turen door een verrekijker naar de maan, zoals zij dat ook altijd heeft gedaan.

Het Boek van de Maan is een uitgave van Atlas Contact
Recensie Het BOEK van de MAAN van Maggie Aderin-Pocock
Meer recensies geschreven door Marc Couwenbergh
Voor een volledig overzicht : Gezien, gehoord, gelezen

Gezien, gehoord, gelezen

Recensie ‘De jungle op zee – De onbestrafte misdaden tegen mens en milieu op open zee’

Een reactie plaatsen

Nieuwe avonturen van Kuifje, maar zonder goede afloop

De jungle op zee
De onbestrafte misdaden tegen mens en milieu op open zee
van Ian Urbina
New York Times – bestseller
Uitgeverij Atlas Contact
Amsterdam – Antwerpen
€29,99
*****

Recensie De jungle op zee

Vrolijk word je niet van ‘De jungle op zee’ van New York Times-journalist Ian Urbina. Maar, de vijftien verhalen over hoe misdadig de dagelijkse praktijk is op de wereldzeeën, zijn fascinerend. Nooit eerder verscheen er zo’n onthullend journalistiek verslag van wat daar allemaal gebeurt. Van uitbuiting, verkrachting, slavernij, moord tot de steeds grotere verwoesting van het milieu. En dat allemaal ter wille van de wereldeconomie.

Het meest schokkende

Het meest schokkende is dat nagenoeg al die misdaden onbestraft blijven. Geen land ter wereld acht het nodig om over te gaan tot handhaving van het beetje aan wetten dat de zee betreft. Laat staan om orde op zaken te stellen in deze jungle waar iedereen doet wat hem het meeste voordeel oplevert.

Ian Urbina als een hedendaagse Kuifje

Ian Urbina, journalist van de New York Times, is de eerste die het aandurfde om de zee op te gaan om verslag te doen. Als een Kuifje voer hij in een periode van veertig maanden over alle vijf de oceanen en twintig andere zeeën om mee te maken hoe het op zee er aan toegaat. Zijn belevenissen aan boord van aftandse vissersschepen, moderne patrouillevaartuigen en zelfs een mini-onderzeeër, laten zich lezen als een thriller. Maar dan een waarin het onderscheid tussen goed en kwaad ontbreekt.

Wie is goed en wie is fout?

Want wie illegaal bezig is en wie niet, is op zee vaak onduidelijk. Urbina trekt geen snelle conclusies, maar neemt je mee op zeereizen waarvan de afloop volstrekt onvoorspelbaar is, evenals wie nu goed dan wel fout is.

Geronselde bemanningen

Van overbevissing hebben we wel eens gehoord. Maar niet dat gammele vissersschepen daardoor de halve wereldbol moeten afvaren om aan hun vangst te komen. Dus hun vaak geronselde bemanningen moeten maandenlang in de meest miserabele omstandigheden werken en zien te overleven.

Wachtschepen vol wapens en beveiligers

Hetzelfde geldt voor piraterij. Dat haalt soms het nieuws. Maar dat er voor de bestrijding van piraterij nu op verschillende locaties schepen voor anker liggen vol wapens stond nog nooit in een krant. Evenmin dat daarop particuliere beveiligers maandenlang verveeld zitten te wachten op een klus, omdat geen overheid deze mannen en wapens aan land wil hebben.

De wetteloosheid van de zee aanpakken

Kortom, Ian Urbina, heeft als een hedendaagse Kuifje een unieke journalistieke prestatie geleverd. Het is te hopen dat zijn verhalen, die eerder verschenen in The New York Times, overheden en publieke opinie mobilseren om de wetteloosheid van de zee aan te pakken.

De jungle op zee van Ian Urbina is uitgegeven in Nederland door Atlas Contact

Meer recensies door Marc Couwenbergh: De geheugenlozen
Voor een volledig overzicht: Gezien, gehoord, gelezen

Gezien, gehoord, gelezen

recensie ‘De geheugenlozen’

Een reactie plaatsen

Recensie ‘De geheugenlozen’. ‘De geheugenlozen’ van Géraldine Schwarz geeft een onthutsende inkijk hoe Europa omging en omgaat met de verantwoordelijkheid voor het nazisme. Ze kreeg er de European Book Award 2018 voor.

‘De geheugenlozen’ verplichte kost voor elke Europeaan, van regeringsleider tot geel hesje

‘De geheugenlozen’
Géraldine Schwarz
Uitgeverij Atlas-Contact
Amsterdam-Antwerpen
€24,99
*****

De Nederlanse uitgave De geheugenlozen van Géraldine Schwarz – Uitgeverij Atlas Contact

De geheugenlozen: een onthutsende inkijk in de Europese geschiedenis van WOII tot nu

De Duits-Franse journaliste Géraldine Schwarz (1974) duikt in de betrokkenheid van haar grootouders bij het nazisme. Niet dat die daarin een grote rol speelden. Ze waren maar ‘Mitläufer’. Zoals vele anderen profiteerden ze van de wetten die joden marginaliseerden. Haar grootvader kocht in 1938 voordelig een joods bedrijf. Na de Tweede Wereldoorlog eistte de joodse eigenaar een schadeloosstelling. Opa Schwarz vond dat maar onrechtvaardig.

Met compassie en een scherpe analyse

Uiterst zorgvuldig ontleedt zijn kleindochter de feiten. Ze tracht zich te verplaatsen in haar grootouders. Hoe zij dachten en wat zij voelden. Daarbij is ze er niet op uit hen te veroordelen. Evenmin wil ze het verleden maar laten rusten. Met compassie en een scherpe analyse legt ze de mede-verantwoordelijkheid bloot van haar grootouders aan het nazisme.

Mythen met vele goeden en een handjevol kwaden

Op dezelfde wijze onderzoekt ze ook de geschiedenis van haar grootouders van haar Franse moeder. Die opa was gendarme in het collaborerende Vichy-Frankrijk. Ook daar stuit ze op de mechanismen van ontkenning van verantwoordelijkheid. Niemand kan het zich meer precies herinneren. En de overheid trekt mythen op met een heldere tweedeling tussen de vele goeden en slechts een handjevol kwaden.

Onthustende inkijk in de Europese na-oorlogse geschiedenis

De verhalen van haar grootouders trekt Schwarz vervolgens door naar de grote geschiedenis. Dat doet ze op basis van een enorme hoeveelheid feiten en interviews. Zo levert ze een onthutsende inkijk in de na-oorlogse Europese geschiedenis. Onthutsend, omdat ze aantoont hoe er in Europa weinig animo was om de verantwoordelijken ter verantwoording te roepen. Domweg omdat veel mensen zelf verantwoordelijkheid droegen. In meerdere en in mindere mate. Dat gold voor Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Italië. Maar het geldt ook voor Nederland.

Nederland verdoezelt verantwoordelijkheid voor de jodenvervolging

De illusie dat we het hier beter deden, prikt Schwarz heel eenvoudig door. Ze wijst erop dat de Nederlandse regering anno 2019 bijna de enige in Europa is die de verantwoordelijkheid van de staat in de deportatie van de joden nog altijd niet erkent. Ze merkt op dat ook in het Verzetsmuseum in Amsterdam nauwelijks aandacht is voor de rol van de Nederlandse ambtenaren bij de jodenvervolging.

De perfecte Nederlandse identiteitskaart

Zo is er geen verwijzing naar Jacob Lentz, de Nederlandse ambtenaar die de identiteitskaart met een identificatiesysteem voor joden maakte. Zijn systeem werd dankbaar overgenomen door de Duitsers. De efficiëntie ervan verklaart waarom Nederland bijna het allerhoogste percentage vermoorde joden heeft: 75 procent van de Nederlandse joden werd afgevoerd en vermoord. Ter vergelijk: België 45 procent; Frankrijk 25 procent.

In Nederland (nog) geen Holocaustmonument

Ook herinnert Schwarz eraan dat er in Nederland nog altijd geen Holocaustmuseum is. Zelfs geen gedenkteken. En dat in tegenstelling tot andere Europese landen. De pogingen ertoe hier stranden op argumenten als dat een dergelijk monument het groen of het uitzicht zouden schaden. Het schaamrood stijgt je dan toch naar de kaken!

Van geschiedenis naar actualiteit

Maar ‘De geheugenlozen’ wordt pas echt ongemakkelijk lezen als Schwarz beschrijft hoe de ontkenning van verantwoordelijkheid overgaat in bagatelliseren van de misdaden en het benadrukken van wat er allemaal onder het fascisme tot stand kwam. Daarmee is haar geschiedenisverhaal aangekomen bij de actualiteit: de hedendaagse populariteit van populistische partijen in Europa. In haar epiloog concludeert ze: “De geschiedenis herhaalt zich niet, maar de sociale en psychologische mechanismen blijven onveranderd en zetten er ons in crisiscontext toe aan irrationele medeplichtigen te worden van misdadige doctrines.”

Verplichte kost voor elke Europeaan

Niet voor niets kreeg Géraldine Schwarz voor ‘De geheugenlozen’ de Europese Boek Prijs 2018. ‘De geheugenlozen’ is verplichte kost voor elke Europeaan, van regeringsleider tot geel hesje.

Meer recensies geschreven door Marc Couwenbergh vind je hier: Uiterste dagen; De Macht

‘De geheugenlozen’ van Géraldine Schwarz is uitgegeven door Uitgeverij Atlas Contact

Gezien, gehoord, gelezen

Recensie De groene stad van Redmond O’Hanlon

Een reactie plaatsen

Recensie De groene stad van Redmond O’Hanlon
De groene stad
Redmond O’Hanlon
Uitgeverij Atlas Contact
Amsterdam/Antwerpen
€ 18,99

****

Recensie De groene stad van Redmond O’Hanlon. Almere en Redmond O’Hanlon zijn twee uitersten. De reisauteur die door de jungle van Borneo trok en het stormgeweld van de Noordelijke Atlantische Oceaan trotseerde versus een op tekentafels ontworpen moderne stad. Toch woonde O’Hanlon de afgelopen drie jaar in Almere. En hij overleefde het weer. Sterker nog, hij werd verliefd op Almere. Want O’Hanlon zou O’Hanlon niet zijn, als hij niet achter het grijze beton, de identieke woonblokken en de lege fietsenstalling, een unieke groene stad ontdekte. ‘Een stad waar geen kind huilt’.’ ‘Een stad zonder angst.’ Lees verder Recensie De groene stad van Redmond O’Hanlon →

Gezien, gehoord, gelezen

Recensie De regen van Ionah

1 reactie

‘De regen van Ionah’ valt op. Niet alleen omdat  het tegenwoordig een uitzondering is als er een korte vertelling verschijnt om levenslessen duidelijk te maken. Maar ook omdat je het verhaal in één adem uitleest. En omdat het je vervolgens aan het denken zet over het verschil tussen leven en overleven.
Recensie De regen van Ionah.


De regen van Ionah
Santiago Pajares
Uitgeverij Atlas Contact
Amsterdam/Antwerpen
€ 19,99

***** Lees verder Recensie De regen van Ionah →

Gezien, gehoord, gelezen

Recensie De Polyglotte Geliefden van Lina Wolff

1 reactie

Drie verhalen over drie mensen en hun onvervulde verlangens. Hun zoektochten naar de liefde schetsen een kil beeld van onze hedendaagse wereld. Voor De Polygotte Geliefden kreeg de Zweedse Lina Wolff (1973) de belangrijkste literatuurprijs in Zweden, de Augustprijs.

De Polyglotte Geliefden
Lina Wolff
Uitgeverij Atlas Contact
Amsterdam/Antwerpen
€ 21,99

****

Lees verder Recensie De Polyglotte Geliefden van Lina Wolff →