Hollands meisje aan het ontbijt eenzaam in eregallerij. Rijksmuseumdirecteur Taco Dibbits noemt haar het ‘Melkmeisje van de achttiende eeuw’. Tot maart toont hij haar in de eregallerij naast het echte Melkmeisje van Johannes Vermeer uit de zeventiende eeuw.
Hollands meisje aan het ontbijt eenzaam in eregallerij
Veel belangstelling is er echter niet voor het Hollands meisje aan het ontbijt uit 1755 van Jean-Étienne Liotard. Het publiek verdringt zich voor het echte Melkmeisje en de Lezende vrouw in het blauw. Beide scheppingen van Johannes Vermeer sprankelen beduidend meer dan het ontbijtende meisje. Liotard schilderde haar bijna honderd jaar later in sobere kleuren bruin, groen en ecru. Een enkele bezoeker werpt wel een blik op de tekst op de muur naast haar. Die benadrukt het belang van het Hollands meisje aan het ontbijt. Toch neemt bijna niemand de moeite het ontbijtende meisje goed te bekijken.
Ode aan de eenvoud
Jean-Étienne Liotard schilderde het tafereeltje tijdens een verblijf in Nederland. Hij was opgeleid tot miniatuurschilder in zijn geboortestad Genève, maar had zijn naam gevestigd als portretschilder en tekenaar. Hij reisde heel Europa door om vorsten, hun familieleden en edellieden te portretteren. Na al die pracht en praal maakte de Hollandse soberheid indruk op Liotard. Met zijn Hollands meisje aan het ontbijt brengt hij een ode aan de eenvoud. Hij liet zich daarbij inspireren door het genretafereel. Dat was een uitvinding van de Hollandse schilderkunst van de zeventiende eeuw. Johannes Vermeer en Pieter de Hooch waren de meest vooraanstaande meesters in dit genre.
Pijnlijk netjes
Wellicht heeft Liotard schilderijen van Vermeer gezien. Net als Vermeer beeldt hij het meisje af volledig geconcentreerd op de handeling die ze verricht. Haar rechterhand aan het kraantje van de koffiekan. De jurk met een smal lijfje en wijde rok en vooral het mutsje, maken duidelijk hoe, bijna pijnlijk, netjes, deze jonge vrouw en haar huiselijke omgeving zijn. Geen kruimeltje of vlekje is er op het glanzend blauwe tafelblad te zien. Daardoor is het voor de hedendaagse toeschouwer bijna allemaal te netjes. Het ontbijtende meisje is te stijfjes om zomaar even bij aan te schuiven. Daar zit het grote verschil met de meiden van Vermeer. Die trekken je aan al gaan ze helemaal op in wat ze doen. Het echte Melkmeisje heeft power! Daar kan het ‘Melkmeisje van de achttiende eeuw’ niet tegenop. Daarom blijft het Hollands meisje aan het ontbijt eenzaam in de eregallerij.
Check De meiden van Vermeer achterna
Meer over Hollands meisje aan het ontbijt
Eerste aankoop Dibbets
Het schilderij was de eerste grote aankoop van Dibbits als directeur van het Rijksmuseum. In december 2016 nam het Rijksmuseum het Hollands meisje aan het ontbijt over van een Britse adellijke familie.
